حمید رضا مرادی، سهراب حیدریان، سحر عبداللهی نژاد،
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ۷-۱۴۰۳ )
چکیده
مقدمه: آلودگی میکروپلاستیک و نانوپلاستیک یکی از مهم‌ترین مسائل زیست محیطی دهه اخیر بوده و همواره تهدیدی فزآینده برای سلامت انسان و حیوانات بوده است. کاربرد پلاستیک به دلیل ویژگیهای متعدد آنها مانند پایداری، سختی و قیمت مقرون بصرفه، به تدریج افزایش یافته و در هر صنعتی ضروری شده است. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰، ۳۳ میلیارد تن پسماند پلاستیکی به سیاره زمین اضافه شود. یکی از نگرانی‌های خاص، وجود این پسماند‌های پلاستیکی در اندازه‌های میکرو و نانو در زیستگاه‌های آبی، خشکی و دریایی است. علاوه بر سمیت ذاتشان، پلاستیک‌ها در محیط به‌عنوان ناقل و منتشرکننده بیماری‌ها و عوامل عفونی و آلاینده‌های محیطی به موجودات زنده عمل می‌کنند. قرارگرفتن در معرض میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها بر استرس اکسیداتیو، سمیت سلولی، آسیب DNA، التهاب، پاسخ ایمنی، سمیت عصبی، اختلال متابولیک، و در نهایت بر سیستم‌های گوارشی، ایمونولوژی، سیستم‌های تنفسی، سیستم تولید مثل و سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند. در دهه گذشته توجه ویژه‌ای بر روی اثرات نانوپلاستیک‌ها بر روی سیستم اعصاب محیطی و مرکزی به‌عنوان حساس‌ترین سیستم بدن در مواجهه با ذرات پلاستیکی متمرکز شده است. نتیجهگیری: در حال حاضر، هیچ مرور جامعی از اثرات سمیت عصبی در مطالعات مختلف بر روی موجودات زنده و نیز در شرایط محیط کشت سلولی با انواع ذرات، شکل‌ها، اندازه‌های مختلف در غلظت‌ها و مدت‌های مواجهه متفاوت وجود ندارد. خطرات مرتبط با سمیت عصبی ناشی از قرار گرفتن در معرض میکرو و نانوپلاستیک‌ها قابل توجه است.
