عماد کیومرثی، لیلا کهن، فرشید نوربخش، صادق شیریان، علی گرجی، محمد شاهوردی،
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
مقدمه: مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری عصبی التهابی مزمن پیشروندۀ سیستم عصبی مرکزی (CNS) با سبب‌شناسی ناشناخته است که با فعال شدن پاتولوژیک سیستم ایمنی و ورود لکوسیت‌ها به CNS موجب دمیلیناسیون و آسیب آکسونی می‌شود. عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی در آغاز و پیشرفت این بیماری موثر دانسته شده‌اند، اما اتیولوژی و پاتوژنز بیماری MS هنوز روشن نیست. در سال‌های اخیر نقش RNA های غیر کد کننده (non- coding RNA) در بیماری‌زایی بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های سیستم عصبی مورد مطالعات گسترده‌ای قرار گرفته است. یک زیر گروه از ncRNA ها که طول آن‌ها بیش از ۲۰۰ نوکلئوتید است RNAهای غیر کد کنندۀ بلند (long non- coding RNAs) یا به اختصار lncRNA ها نامیده می‌شوند. شناسایی lncRNA ها و نقش آن‌ها در تنظیم بیان ژن، افق جدیدی در مطالعات بیولوژی سلولی و نیز مطالعات مربوط به بیماری‌زایی بیماری‌ها گشوده است. پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که lncRNA ها عملکرد سلول‌های ایمنی و فرایندهای ایمونولوژیک از جمله روندهای دخیل در بیماری‌های التهابی CNS را تنظیم می‌کنند. مقالۀ مروری حاضر به بررسی نقش lncRNA ها در بیماری‌زایی بیماری MS می‌پردازد. نتیجه‌گیری: lncRNA ها رفتارهای سلولی مانند پرولیفراسیون، تمایز و آپوپتوز را تنظیم می‌کنند. این مولکول‌ها در فعال‌سازی و عملکرد سلول‌های ایمنی ذاتی و اکتسابی و نتیجتاً در بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی نقش دارند. شناخت انواع lncRNA های درگیر در بیماری‌زایی MS می‌تواند باعث پیشرفت روندهای مربوط به تشخیص، پیش‌آگاهی و درمان بیماری شود.
